sevr antlaşması ne demek?

Sevr Antlaşması

Sevr Antlaşması, I. Dünya Savaşı'nı sona erdiren antlaşmalardan biri olup, İtilaf Devletleri ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 10 Ağustos 1920'de Fransa'nın Sèvres şehrinde imzalanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu için oldukça ağır şartlar içeren bu antlaşma, imparatorluğun toprak bütünlüğünü parçalamayı ve egemenlik haklarını büyük ölçüde kısıtlamayı amaçlamıştır.

Temel Özellikleri ve Maddeleri:

• Toprak Kayıpları: Osmanlı İmparatorluğu, Doğu Anadolu'da bir Ermeni Devleti ve bir Kürt özerk bölgesi kurulmasını kabul etmek zorunda kalmıştır. İzmir ve çevresi Yunanistan'a bırakılmıştır. Doğu Trakya ve Edirne de Yunanistan'a verilmiştir.
• Boğazlar: Boğazlar uluslararası bir komisyon tarafından yönetilecek ve tüm ülkelerin gemilerine açık olacaktı. Bu durum, Türkiye'nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini ortadan kaldırmıştır.
• Arapların Yaşadığı Topraklar: Suriye, Filistin, Irak ve diğer Arap toprakları İtilaf Devletleri'nin mandası altına girmiştir. Bu bölgelerdeki Osmanlı egemenliği sona ermiştir.
• Askeri Kısıtlamalar: Osmanlı ordusu büyük ölçüde sınırlandırılmış, zorunlu askerlik kaldırılmış ve ordu sayısı azaltılmıştır.
• Ekonomik Kontrol: Osmanlı ekonomisi İtilaf Devletleri'nin kontrolüne girmiş, Osmanlı bütçesi üzerinde önemli bir denetim sağlanmıştır. Kapitülasyonlar yeniden yürürlüğe konulmuştur.
• Azınlık Hakları: Azınlıklara geniş haklar tanınmış, bu durum Osmanlı İmparatorluğu içindeki etnik ve dini gruplar arasındaki gerilimleri artırmıştır.

Sonuçları:

Sevr Antlaşması, Türk Kurtuluş Savaşı'nın en önemli nedenlerinden biri olmuştur. Türk halkı ve Mustafa Kemal Atatürk önderliğindeki Milli Mücadele hareketi, bu antlaşmayı tanımamış ve bağımsızlık savaşı başlatmıştır. Türk Kurtuluş Savaşı'nın kazanılması ve Lozan Barış Antlaşması'nın imzalanmasıyla Sevr Antlaşması geçersiz kılınmıştır. Sevr Antlaşması, Türk tarihinde emperyalist güçlerin emellerini ve Türk milletinin bağımsızlık azmini gösteren önemli bir dönüm noktasıdır.